استفاده از نورگیر در ساختمان های بزرگ و کوچک، از مواردی است که نکات مختلفی در مورد آن ها وجود دارد. استفاده از انواع نورگیر باید با رعایت ظوابط و مقررات ملی موجود همراه باشد. بسته به نوع ساختمان و ابعاد موجود برای آن، از سیستم های نورگیر مختلفی استفاده می شوند که توجه به آن ها بسیار ضروری است.
نورگیر به عنوان یکسری فضاهای باز در نظر گرفته می شوند که نور طبیعی را به داخل ساختمان هدایت می کنند. اما شاید برای بسیاری از افراد این سوال به وجود آید که نورگیر چیست و چه کاربردی دارد؟ نورگیرها معمولا در سقف یا دیوارهای ساختمان قرار می گیرند و به صورت منحنی طراحی می شوند تا نور را به خوبی جذب و منتشر کنند.
برای ساخت نورگیر، معمولا از بلوک های شیشه ای استفاده می شود که باعث انتقال بهتر نور به فضای داخل ساختمان می شود. این بلوک ها به صورت کاملا شفاف طراحی می شوند و همین امر باعث انعکاس بیشتر نور از آن ها شده که در نتیجه این امر، نور طبیعی و مورد نیاز ساختمان فراهم می شود با استفاده ازاین نورگیرها، علاوه بر روشنایی، امکان تهویه طبیعی محیط نیز فراهم می شود.
برای تامین نور طبیعی در یک فضا، می توان از پنجره ها و یا از فضای پاسیو به عنوان منبع نور استفاده نمود. روش‌های نورگیری فضاهای داخلی ساختمان به صورت زیر می باشند:
الف) برای زمین هایی که مساحت آن ها کمتر از 200 متر مربع است، حداقل عمق نورگیر برای فضاهای اصلی و فرعی در حدود 2 متر می باشد. به عبارت دیگر، فضای نورگیر باید از پلاک یا گذر مجاور تا فضای داخلی ساختمان، حداقل 2 متر عمق داشته باشد.
ب) در مورد زمین هایی که دارای مساحتی بیش از 200 متر مربع هستند، عمق نورگیر مورد نیاز باید حداقل سه متر باشد که این مقدار برای فضاهای اصلی در نظر گرفته می شود. در مورد فضاهای فرعی نیز عمقی در حدود 2 متر قابل قبول است. این مقادیر به عنوان حداقل عمق نورگیر به منظور اطمینان از دریافت نور کافی و تأمین روشنایی مناسب در فضاهای داخلی ساختمان تعیین شده اند. همچنین، می توان در طراحی ساختمان، عمق بیشتری برای نورگیرها در نظر گرفت تا روشنایی بیشتری در فضاهای داخلی فراهم شود.
ضوابط طراحی نورگیر ساختمان به منظور بهره برداری بهینه از نور طبیعی و ایجاد روشنایی مناسب در فضاهای داخلی انجام می گیرد. به این منظور، نکات مختلفی وجود دارند که با در نظر گرفتن آن ها می توانید یک نورگیر اصولی و کاربردی را طراحی کنید. در ادامه به برخی از این ضوابط اشاره می کنیم.
برای تعیین اندازه و تعداد نورگیرها، می توانید نسبت سطح نورگیر به سطح کل فضای داخلی را محاسبه کنید . این نسبت معمولاً بین 5 تا 15 درصد در نظر گرفته می شود.
نورگیرها باید در جهتی قرار گیرند که بیشترین نور طبیعی را به داخل فضای داخلی ساختمان هدایت کنند. برای این منظور، معمولاً نورگیرها را در جهت جنوب یا جنوب شرق قرار می دهند. همچنین، در نورگیرهای عمودی، می توان از سیستم های شیشه ای به صورت منحنی استفاده کرد تا نور را بهتر توزیع کنند.
ارتفاع نورگیرها باید به گونه ای تعیین شود که نور بیشتری را جذب کنند و انتقال دهند. ارتفاع مناسب نورگیر بستگی به موقعیت جغرافیایی ساختمان و میزان سایه پذیری آن دارد. در ساختمان های مختلف بر اساس میزان تابش آفتاب و شرایط جوی محیط، ارتفاع های گوناگونی را در نظر می گیرند.
علاوه بر موارد گفته شده، در طراحی نورگیرها، باید به تهویه هوا نیز توجه شود؛ به طوری که هوای تازه در آن جریان پیدا کند.
نورگیرها دارای انواع مختلفی هستند که بر اساس جنس های گوناگون، قابلیت های متفاوتی دارند. برخی از مهمترین انواع نورگیر ساختمان به صورت زیر خواهند بود:
نورگیر سقفی در ساختمان قرار داده می شوند و کاربردی ترین نوع نورگیر به شمار می روند. انواعی از این نورگیرها شامل نورگیر سقفی قوسی، گنبدی، حبابی و هرمی هستند.
سقف پلی کربنات از ورق های پلی کربنات شفاف ساخته می شوند. سقف پلی کربنات می تواند به روش های مختلفی نصب شود؛ از جمله نصب مستقیم بر روی سقف یا ترکیبی از سقف و دیوار که نمای زییایی را به وجود می آورد.
نورگیر حبابی شبیه یک حباب بزرگ است که نور را جذب کرده و به داخل ساختمان هدایت می‌کند. این نورگیرها ظاهر شفاف و منحصر به فردی دارند و به طور معمول در ساختمان هایی با طراحی مدرن و مجلل استفاده می شوند.
برای بسیاری از افراد این سوال به وجود می آید که حداقل ابعاد و ساخت نورگیر چقدر است؟ در این مورد، باید نکات زیر را در نظر داشته باشید.
ابتدا باید جمع مساحت خواب، پذیرایی، حال خصوصی و غیره را محاسبه کنید. حداقل مساحت کل این فضاها باید ۱۲ متر مربع باشد. سپس مساحت آشپزخانه را محاسبه کنید. حداقل مساحت مورد نیاز آشپزخانه ۶ متر مربع است. با کم کردن مساحت کل فضاهای اصلی و آشپزخانه از مساحت زیربنای ساختمان، مساحت نورگیر را محاسبه کنید.
برای محاسبه حداقل ابعاد مورد نیاز، مساحت نورگیر را بر حاصلضرب حداقل عمق (۳ متر برای فضاهای اصلی و ۲ متر برای آشپزخانه) تقسیم کنید. با انجام چنین محاسباتی، می توانید مساحت نورگیر را در هر ساختمان محاسبه کنید.
استفاده از مصالحی مانند پلی کربنات، پی وی سی (PVC)، رزین های ایونومر و پلی استر از مصالح مورد نیاز جهت پوشاندن نورگیر هستند. هر کدام از این مصالح دارای ویژگی ها و مزایای مختلفی هستند. به طور مثال، پلی کربنات یک ماده پلاستیکی شفاف و مقاوم است که عمدتاً برای ساخت ورق های شفاف و ضخیم استفاده می شود. این ماده دارای خصوصیاتی مانند مقاومت در برابر ضربه، شفافیت بالا و مقاومت در برابر تغییرات دما است. با استفاده از این ورق ها، می توانید نورگیر ساختمان را بپوشانید و میزان تابش آن را برای جذب نور به داخل ساختمان کم کنید.
